Blog 5: Willems trip naar Butwal Satellite Clinic

Door: Willem

Pas als het nerveuze geklap van de drie volwassen mannen op de achterbank ook gestopt is, dringt het pas tot mij door dat we wel erg dicht langs de tegemoetkomende tourist bus reden. De gaten in de zijkant van de weg dwingen de chauffeur vaak naar het midden van de weg uit te wijken, ook in de bochten van de bergweg waarbij hij het verkeer van de andere kant niet kan zien aankomen. Na een korte blik geworpen te hebben op de tientallen meters diepe afgrond naast ons, waar enkele toeristen zich al raftend met de rivier mee laten voeren, zoekt mijn rug de achterkant van de bank. Ik positioneer mijn nekwervels op de gebruikelijke hoek van 75 graden ten opzichte van de rest van mijn ruggengraat aangezien de hoogte van de busbank voor een westerse man van gemiddelde lengte nogal wat te wensen over laat. 

Op deze adrenaline-momenten na, verloopt de tien uur durende reis in de ziekenhuis minibus vrij voorspoedig. Samen met acht anderen van het medisch personeel zag ik afgelopen donderdag de bergachtige omgeving waar ik normaal verblijf langzaam veranderen naar een heuvelachtig en uiteindelijk plat landschap. De dennenbomen werden ingeruild voor een dik bepakte jungle die af en toe ruimte geeft aan een aantal weg-cafeetjes waar we tijdens een tussenstop een warme thee en een aantal Selroti (dun, gefrituurd ringvormig deeg) achter onze kiezen wegstoppen. De lange weg naar Butwal kent door haar vele bochten een misselijkmakend karakter totdat het de geelgroene mosterdvelden van het Tarai gebied bereikt, die we als een deken voor ons uitgespreid zien worden langs weerszijde van de weg, die nu een rechte streep asfalt wordt. De chauffeur is merkbaar blij met de verandering van wegdek en drukt al neuriënd het gaspedaal flink verder in. Even waan ik mezelf terug in Nederland door de plotselinge toename van het fietsverkeer: oude gazelles, omafietsen en gekleurde kinderfietsen sieren de zijkanten van de weg. De fietsbel eist zijn plek op in het verkeer en mengt zich tussen de claxon geluiden van voorbijrazende vrachtwagens. De apotheker op de bank voor mij verzekerd mij met een geamuseerde glimlach dat het vanaf hier nog maar twee uur naar onze eindbestemming is.

Het Morgendauw hotel, zoals de letters op de voorgevel van het gebouw mij laten weten, is onze uitvalsbasis voor de komende twee dagen. Na enige discussie over de verdeling van kamers krijg ik, samen met Krishna, een tweepersoonskamer toegewezen. De kleine groene kamer met eigen badkamer en kreunende ventilator laten we snel achter ons voor een wandeling door Butwal. Buiten is het inmiddels gaan schemeren en het zijn de koplampen van het verkeer die ons richting de provisorisch aangelegde stoep wijzen. Dwars door Butwal loopt een grote tweebaansweg richting de grens met India. Grote vrachtwagens vol met goederen vanuit India komen door deze plaats om de rest van Nepal te bereiken. Langs de weg zijn dan ook veel kraampjes voor eten, snacks en andere primaire levensbehoeftes te vinden. Bussen met buitenlandse en lokale toeristen zetten hier mensen of voor hun volgende overstap naar Lumbini, de originele geboorteplaats van de Dalai Lama. 

Teruggekomen bij het hotel sluiten we ons aan bij een gedeelte van de collega’s die net naast ons hotel de vroege honger stillen met gestampte rijst en stukjes kip. We moeten nog anderhalf uur wachten tot het avondeten rond acht uur voor ons neergezet wordt. Na een gezellig diner wordt er rond tien uur unaniem besloten om naar bed te gaan. Omdat er geen haken zijn om mijn klamboe op te hangen en ik anders hulpeloos ben tegen al wat kruipt en vliegt, stap ik na een gedegen insmeer sessie al glanzend van de anti-insectenolie in bed. 

De volgende ochtend gaat de wekker om 08:30 en krijg ik de vraag of ik over een uur al een flinke maaltijd gekookte rijst en bonen soep naar binnen wil eten omdat we de rest van de dag geen pauze hebben. Met enig geluk weet ik mij hier onderuit te praten en helpt Krishna mij om wat samosa’s en eieren te bemachtigen in het cafeetje naast het hotel. 

In het plaatselijke overheidsziekenhuis is er een ruimte gereserveerd voor de satellite clinic, zoals men deze vorm van perifere zorgverlening noemt. De ruimte beslaat amper de grootte van een Nederlandse huiskamer en bevat naast enkele stoelen, vijf grote tafels en twee ventilatoren niet meer dan de rommel die overgelaten is na een training die hier zeker meer dan twee weken geleden gegeven moet zijn, gezien de stoflaag die zich in het raamkozijn bevindt. Na een schreeuw over de telefoon komt na 10 minuten een schoonmaker opdraven die het lokaal aan kant maakt. Inmiddels heeft zich buiten al een rij van mensen gevormd die door de hulpverlening om hun dossier worden gevraagd alvorens ze naar binnen worden geroepen door de artsen. De verschillende disciplines hebben zich ieder achter een andere tafel gesetteld, waarop ze hun materieel om bloed af te nemen, skin smears te verzamelen of sensorische tests te doen, hebben uitgestald. Van tien tot vier uur is het een druk tafereel wat zich in het lokaal afspeelt. Patiënten lopen af en aan, bekende van vorige bezoeken worden uitbundig begroet en artsen worden tijdens consultatie onderbroken door ex-leerlingen die hun oud meester toch graag willen ontmoeten. Een grote gietijzeren pot hete thee wordt behendig door de mensenmassa gemanoeuvreerd om de artsen in al dit rumoer van een drankje te voorzien. 

Mijn voornamelijke observerende rol in dit geheel komt voornamelijk door het feit dat er vandaag weinig verpleegkundig relevante dingen te doen waren naast het assisteren van de arts. Door het festivalseizoen is de opkomst van nieuwe patiënten aanzienlijk lager en hoeft er geen biopsie of wondverzorging gedaan te worden. Dermatoloog Mahesh betrekt mij gedurende de dag dan ook bij de medische aspecten van leprapatiënten met een type 2 reactie. Deze reactie is het gevolg van het lepra antigen wat zich met de bloedbaan door het lichaam verspreid en zo op meerdere plekken in het lichaam voor een allergische reactie kan zorgen. Naast het leren diagnosticeren, palpeer ik meerdere keren de bovenarm zenuw (Nervus Ulnaris) op de plek die bekend staat als het telefoonbotje, om enige verdikking van de zenuw te kunnen waarnemen, een veelvoorkomend symptoom van de type 2 reactie.

Als om vier uur ‘s middags de kliniek is opgeruimd en de spullen in de minibus zijn geladen, loop ik met Krishna door het gedeelte van de stad dat we de vorige dag nog niet gezien hadden. De Tinaau rivier, die evenwijdig met de grote weg loopt, wordt door verschillende hangbruggen overspant. Verschillende locals verzamelen zich op de brug om af te koelen van de warme dag met de koele bries die over de rivier richting India waait. Langs de groente kraampjes, basisscholen, hindoeïstische tempels en vechtsportscholen vinden we onze weg terug richting het eetcafetje waar hetzelfde programma als de dag ervoor zich herhaalt. Alleen dit keer wordt het slaap linnen wat eerder opgezocht omdat de wekker om half zes gaat om het vele verkeer in de richting van Kathmandu enigszins voor te kunnen zijn.